Σταμναγκαθι

είναι γνωστό ως τροφή αλλά και ως βότανο από την αρχαιότητα. Οι Αιγύπτιοι το γνώριζαν ήδη από την 4η χιλιετία π.Χ. Στην Ελλάδα οι προσπάθειες καλλιέργειας φαίνεται να άρχισαν τη δεκαετία του 1920

Έρευνες έδειξαν πως το σταμναγκάθι λειτουργεί ως φάρμακο έναντι πολλών παθήσεων, ενώ ταυτόχρονα έχει ιδιότητες αντισηπτικές, αλλά και αντιρευματικές.
Το σταμναγκάθι πήρε το όνομά του από τη λέξη στάμνα και αγκάθι.  Τα παλιά τα χρόνια, που μετέφεραν το νερό από τις βρύσες, πηγές ή πηγάδια το έφερνα και το διατηρούσαν μέσα σε στάμνες και για να μην μπαίνουν μαμούνια ή έντομα μέσα, έκλειναν την τρύπα με το αγκαθωτό αυτό φυτό.
Το φυτό αυτό φύεται μόνο στην Κρήτη και ειδικά στο Οροπέδιο του Ομαλού αλλά υπάρχουν και κάποιες άλλες ποικιλίες που φύονται ακόμη και κοντα στη θάλασσα (γιαλοράδικα).
Εκτεταμένες αναφορές στο σταμναγκάθι κάνει ο Διοσκουρίδης, που το χαρακτηρίζει φάρμακο για πολλές παθήσεις και συστήνει αρκετές εφαρμογές του,  κυρίως τις αντισηπτικές αλλά και τις αντιρευματικές.
Μετά τη Γερμανική κατοχή που σε όλη την Ελλάδα ο κόσμος πέθαινε από την πείνα, οι επιστήμονες έμειναν έκπληκτοι όταν ανακάλυψαν ότι οι Κρητικοί ήταν υγιείς και παρόλο που οι Γερμανοί έπαιρναν τα ζωντανά τους και τις σοδειές τους, επιβίωσαν χάρη στα χόρτα που έτρωγαν αλλά και από ό,τι άλλο έβρισκαν στη φύση.

Συνταγές για σταμναγκάθι 

 

Πράσινη σαλάτα κρητική με γαρίδες 

 Υλικά 20 γαρίδες νο 3, ακαθάριστες 1/2 κιλό σταμναγκάθι, καθαρισμένο 1 ματσάκι ρόκα, καθαρισμένη λίγος μαϊντανός, ψιλοκομμένος 12 τοματίνια 1 σκελίδα σκόρδου, λιωμένη.

 Σφυρίδα με σταμναγκάθι και σάλτσα μπουγιαμπέσα

 

1 κιλό σφυρίδα φιλέτο
1 κιλό σταμναγκάθι
300 γρ. σπανάκι
1 κιλό πετρόψαρα
200 γρ. γαρίδες
0.5γρ. κρόκο Κοζάνης
150 γρ. τομάτα
100 μλ. ελαιόλαδο
100 γρ. καρότο
100 γρ. πατάτα
100 γρ. κρεμμύδι
30 γρ. σέλινο
50 γρ. πράσο
λευκό κρασί

εκτέλεση

Καθαρίζουμε πλένουμε τα πετρόψαρα και τα λαχανικά. Σοτάρουμε με ελαιόλαδο τα πετρόψαρα και τις γαρίδες. Προσθέτουμε τα λαχανικά αφού τα έχουμε κόψει και σβήνουμε με λευκό κρασί. Αφήνουμε να εξατμιστεί και προσθέτουμε νερό μέχρι να σκεπάσει όλα τα υλικά και τον κρόκο Κοζάνης. Σιγοβράζουμε για 45 λεπτά. Πολτοποιούμε το ζωμό και τον σουρώνουμε προσεχτικά. Η σάλτσα μας πρέπει να είναι αρκετά δεμένη. Σε κοχλάζον αλατισμένο νερό βράζουμε το σπανάκι και το σταμναγκάθι. Κόβουμε σε μερίδες το ψάρι, ρίχνουμε αλάτι πιπέρι και ψήνουμε. Σερβίρουμε.

Φασόλια μαυρομάτικα με σταμναγκάθι 

 Υλικά

500 γρ. φασόλια μαυρομάτικα
1 κιλό σταμναγκάθι
λίγο σπανάκι
1 πράσο σε ροδέλες (το άσπρο μέρος μόνο)
μισό μάτσο μάραθος και άνιθος (βάλτε  και λίγα μυρώνια, καυκαλήθρες)
1 ξερό κρεμμύδι ψιλ/νο
2 σκελίδες σκόρδο
2 κ.σ. πελτέ ντομάτας
αλάτι, πιπέρι
ελαιόλαδο

Εκτέλεση

Βράζω τα φασόλια αφού τα ξαφρίσω καλά και πετάξω το πρώτο νερό για 30 λεπτά μέχρι να μαλακώσουν.

Σε κατσαρόλα σωτάρω στο ελαιόλαδο το κρεμμύδι, το σκόρδο, το πράσο, σπανάκι, μάραθο, άνιθο, τον πελτέ ντομάτας και τέλος το σταμναγκάθι. Σιγοβράζω για 5 λεπτά, συμπληρώνω και ελάχιστο νεράκι και όταν πάρουν βράση τα χόρτα προσθέτω τα φασόλια και αφήνω αλλά 5 λεπτά να χυλώσει το φαγητό μου.

Εγώ όταν το έσβησα, έριξα λίγο ελαιολάδο μέσα στην κατσαρόλα από πάνω και ξαναέκλεισα το καπάκι και στο σερβίρισμα πρόσθεσα χυμό λεμονιού σε κάθε πιάτο γιατί το σταμναγκάθι είναι από τη φύση του λίγο πικρούτσικο, για τα δικά μου γούστα τουλάχιστον.
 Σπανακόρυζο με σταμναγκάθι και μανιτάρια

ι χρειαζόμαστε:

• 500 γρ. σπανάκι
• 100 γρ. σταμναγκάθι
• ρύζι, μερικές κουταλιές είναι αρκετές[3-4]
• 2 κρεμμύδια ψιλοκομμένο
• 1 με 2 πράσα ψιλοκομμένα (προαιρετικά)
• μερικά μανιτάρια κομμένα σε φέτες
• χυμό λεμονιού
• 1 ποτ.κρασιού λάδι
• πράσινες ελιές
• αλάτι, πιπέρι και όποιο άλλο μπαχαρικό σας αρέσει όπως μπαχάρι,καρφάκια γαρύφαλλο

Πως το κάνουμε:

1. Καθαρίζουμε το σπανάκι και το σταμναγκάθι και τα ξεπλένουμε καλά σε μπόλικο νερό.
2. Τα βάζουμε σε μία κατσαρόλα με νερό που σχεδόν να τα σκεπάζει και τα αφήνουμε να βράσουν για 10 λεπτά.
3. Στη συνέχεια, ρίχνουμε το ψιλοκομμένο κρεμμύδι, αν θέλουμε τα πράσα ή φρέσκα κρεμμυδάκια και τα μανιτάρια, ρίχνουμε και τα μπαχαρικά μας.
4. Τα αφήνουμε να βράσουν 10' περίπου και προσθέτουμε το ρύζι. Μόλις βράσει το ρύζι σβήνουμε τη φωτιά και σερβίρουμε με χυμό λεμονιού!

Λίγα μυστικά ακόμα

Εγώ το λεμόνι το έριξα πριν σβήσω τη φωτιά και άφησα όλα μαζί για 10' να σιγοβράσουν!! Το αποτέλεσμα πολύ γευστικό!!!!